Bijzondere architectuur

Zo’n twee jaar geleden begon de zoektocht van Jasper Nieuwenhuizen en Godfrey Marange, toen nog woonachtig in Amsterdam, naar een nieuwe woning. Aanvankelijk binnen de stadsgrenzen van Amsterdam. “Onbetaalbaar!” Uiteindelijk kochten zij een kavel in Homeruskwartier in Almere Poort – ‘staalkaart van opdrachtgeverschap’, zoals de gemeente Almere de wijk omschrijft –, in het buurtje ‘Ik bouw in mijn tuin’. Ze bouwden daar een woning, inderdaad met een riante tuin, die, in de woorden van supervisor Art Zaaijer (OMA) “waanzinnig” is. Hij kende de bewoners afgelopen weekend dan ook de architectuurbijdrage, à raison de €5.000, toe. De woning is ontworpen door Ellen Stoffer van Eco-Mission in samenspraak met de opdrachtgevers. Het technisch tekenwerk is van Pieter Hoogendoorn van Eco-Draft in Almere Poort.



"Eenheid in veelheid"
Wat de woning volgens Zaaijer zo bijzonder maakt, is de samenhang tussen het ex- en interieur. “De buitenkant is sober, ruw, zelfs wat bonkig, en wordt gekenmerkt door de eenvoud van de gebruikte materialen: stucwerk voor de wanden, onbehandeld hout voor de veranda en de dakranden. Maar als je binnenkomt, word je overweldigd door de warmte waarmee dezelfde materialen zijn gebruikt. Wat van buiten nog stoer lijkt, is van binnen juist heel gevoelig en fijnzinnig. Als je in de slaapkamer staat en de diagonaal volgt tot in de hoek van de keuken, ervaar je de rijkdom, de riantheid van de woning. Eigenlijk begrijp je de woning pas als je weer buiten staat en over je schouder terugkijkt. Dan zie je dat er sprake is van samenhang; de woning is robuust en delicaat tegelijkertijd. Ruwe bolster, blanke pit, maar onmiskenbaar één vrucht.”

Architectuurbijdrage
De architectuurbijdrage – die nu voor de derde maal is uitgereikt – is een initiatief van de gemeente Almere, bedoeld om bijzondere architectuur in Homeruskwartier Oost (uitgifte 2009) te stimuleren. “Maar”, stelt wethouder Adri Duivesteijn, die de prijs officieel uitreikte, “dat is eigenlijk niet nodig. Het interessante is dat wij achteraf belonen wat we vooraf willen stimuleren, waaruit blijkt dat de keuze om ánders te bouwen, om een icoon te willen neerzetten, autonoom is. Veel zelfbouwers willen de wereld per definitie naar hun hand zetten. Dat zie je hier ook, in deze woning die je eigenlijk het beste kunt omschrijven als ‘omgekeerde VINEX’; waar VINEX woningen van buiten uitbundig en van binnen sober zijn – ik noem het dikwijls gevelarchitectuur –, is hier precies het omgekeerde het geval. Met het grote verschil dat hier, in tegenstelling tot de VINEX, sprake is van unieke, authentieke woning.”
Homeruskwartier
Homeruskwartier, waar Nieuwenhuizen en Marange hun woning bouwden, is de grootste zelfbouwwijk van Nederland. In totaal zijn er zo’n 1.500 individuele bouwkavels beschikbaar, waarvan er inmiddels ruim 800 zijn verkocht. Het gemeentebestuur heeft de wijk bewust ingericht als ‘staalkaart van opdrachtgeverschap’, waar alle vormen van particulier opdrachtgeverschap mogelijk zijn. Conceptontwikkelaar Jacqueline Tellinga definieerde verschillende woonmilieus, waaronder ‘Ik bouw in mijn tuin’. Gebaseerd op de volkstuin, maar in Homeruskwartier permanent bewoond. De kavels hebben een bouwvlak van acht bij acht meter en tellen één bouwlaag.

Trots
Nieuwenhuizen en Marange zijn blij met de prijs. Hun inspiratie vonden ze in Zimbabwe, het thuisland van Marange, en tijdens vakanties in Spanje en Marokko. “We hebben foto’s gemaakt, ideeën opgedaan; het heeft onze bouwstijl bepaald.” Dat zie je terug in de aardse sfeer van de woning. Er is gekozen voor natuurlijke tinten en materialen; zo hangen er geen deuren in de woning, maar linnen en rieten gordijnen. Grote aandacht was er voor duurzaamheid. “Het is houtskeletbouw en we hebben bewust gekozen voor leem. Ons dak is zo gemaakt dat we het op termijn kunnen vergroenen en er is een aansluiting voor zonnepanelen. Onder het terras is ruimte voor wateropvang en –opslag. Het is er allemaal nog niet, maar we willen het in de toekomst wél realiseren.”
Bij vertrek duwt Marange de supervisor en wethouder nog een flyer in de handen. Van zijn kapsalon, in de ‘bedrijfsruimte’ van de woning – “op een slimme wijze pas gemaakt in dit kleine huis”, vindt Zaaijer. Marange: “Ik ben altijd zelfstandig geweest in Holland; ik vind het heel belangrijk dat je ook zelfstandig kunt beslissen over je ruimte. In Amsterdam is dat lastig – want: duur –, maar hier in Almere is het mogelijk.”