Rieten dak

Wie kent het niet? Riet. Parmantig langs de waterkant of pronkend op de daken, riet is eigenlijk altijd mooi. Rieten daken worden al eeuwenlang gemaakt maar door nieuwe technieken en materialen is het gelukkig nog steeds in ontwikkeling.  Een rieten dak is vaak een lust voor het oog en straalt status uit. Van oudsher was een rieten dak een perfecte goedkope manier van dakbedekking voor boerderijen, vandaag de dag is het vooral een luxeproduct. 

Rieten daken Stijgen in populariteit en zijn weer volop terug in het straatbeeld.

Maar waar moet ik op letten als ik een object koop met een rieten dak en wat kan ik in de aankomende jaren verwachten? Om te beginnen zijn er twee verschillende constructies: De traditionele open constructie, het riet wordt op latten gebonden en de gesloten constructie (het schroefdak), het riet wordt geschroefd op een gesloten onderconstructie. Beide constructies kunnen overigens wel van isolatie en betimmering worden voorzien.

Bron fotos: Rietdekkersbedrijf Ooms 

Wat is eigenlijk het verschil tussen een gesloten constructie en een traditioneel dak?

Rietdekken gebeurt in de basis altijd volgens hetzelfde systeem. Het verschil tussen rieten daken zit hem dan ook in de kap van het huis. Er zijn in de loop der jaren twee soorten kapconstructies ontstaan waar het riet op gedekt kan worden.

De eerste constructie is de traditionele kap, die bestaat uit een raamwerk van latten en balken. Het riet wordt bevestigd op de latten, door middel van een draad die om de lat wordt geslagen. Het is een open constructie waarbij het riet van binnenuit zichtbaar blijft. 
De tweede constructie is de gesloten constructie. Deze constructie bestaat uit balken die bedekt worden door platen hout van 19 mm- dikte. Het rietdekken gebeurt bij deze constructie op dezelfde wijze als bij het traditionele dak. Het vastzetten van het riet gebeurt nu met een schroef waaraan een draad bevestigd is. Van binnenuit ziet men bij de gesloten constructie geen riet meer, maar platen hout.

Wat zijn de voor- en nadelen van deze twee constructies?

De traditionele constructie: rieten dak zoals het al eeuwen gemaakt wordt.

Voordelen:

• Zeer beproefde methode (meer dan 600 jaar ervaring);
• Zeer lichte constructie;
• Optimale ventilatie zonder condensvorming (bijvoorbeeld: boven een stal optimale vochtafvoer);
• Optisch: het riet is van binnenuit zichtbaar (sommige mensen vinden dit mooi).

Nadelen:

• Energieverlies in verwarmde ruimtes boven;
• Voldoet niet aan huidige nieuwbouweisen;
• Moeilijk verantwoord te isoleren (wanneer men dit toch doet, moet de kap van binnenuit dampdicht worden afgewerkt);
• Vrijwel niet stofvrij te krijgen;
• Relatief brandgevaarlijk (hogere opstal- en inboedelverzekeringspremies).

De gesloten constructie: de nieuwe manier van rietdekken

Voordelen:

• Uitstekende isolatiewaarde (Rc=2,5 en hoger);
• Voldoet aan de nieuwste bouwregelgeving bij vernieuwen van rieten daken (mede afhankelijk van gekozen onderconstructie);
• Hoge brandveiligheid (verzekeren voor de prijs van een pannendak);
• Binnenzijde keurig afgewerkt (geen stof, geen tocht);
• Bij toepassing op schroefpanelen is een grote overspanning mogelijk (2,5 meter, dit levert een “schone” binnenzijde op).

Nadelen:

• Langere droogtijd, hierdoor kan er sneller mos- en alg groei optreden;
• Het lijkt duurder in uitvoering (vooral bij vernieuwing van een dak, hier is de plaat extra, zonder dat dit terug kan worden verdiend op de onderconstructie of door tijdwinst bij het aanbrengen. De investering wordt echter terugverdiend op een lagere energierekening en lagere verzekeringspremies, opstal en inboedel).

De gesloten constructie is ook te realiseren op panlatten, zodat de droogduur korter is. 

Preventief onderhoud

Preventief onderhoud is voor een rieten dak altijd goed. Dat wil zeggen, het dak bijhouden om te zorgen dat het echte onderhoud zo lang mogelijk kan worden uitgesteld. Wanneer storm- of vogelschade optreedt, zijn hier in eerste instantie zelden grote bedragen mee gemoeid. Een scheur in het metselwerk van de nok is ook zo gerepareerd. Laat men dit na, dan gaat het op die plaats inwateren en is men na verloop van tijd een veelvoud van het originele reparatiebudget kwijt. Nog afgezien van eventuele vervolgschade. De laatste jaren komt hier ook nog alg- en in mindere mate mosbestrijding bij. 50 jaar geleden werd er bijna geen onderhoud gepleegd aan rieten daken op het gebied van alg en mos-bestrijding. Alg en mos op een rieten dak schenen geen nadelige effecten te veroorzaken m.b.t. de levensduur van het dak (tussen 35 en 45 jaar voor een “normaal” pand). Dit lijkt de laatste jaren te veranderen. Het blijkt nu zo te zijn dat met name alg ontwikkeling, zeker wanneer algen een gesloten laag vormen, wel een zeer negatieve invloed op de levensduur van het dak heeft. Een investering in preventief onderhoud zal zich dik terugbetalen in de vorm van een levensduurverlenging van het rieten dak.

Wat is de levensduur van een rieten dak?

Het rieten dak is een waterkerende dakbedekking. Dit betekent dat zij niet waterdicht is. Hemelwater kan het rietpakket binnendringen maar door een juiste hellingshoek kan het water voldoende snel afgevoerd worden voordat dit schadelijke gevolgen heeft voor het riet. Het is om deze reden dat de hellingshoeken van een rieten dak zo steil mogelijk dienen te zijn. De hellingshoek van een rieten dak is maar 1 van de vele factoren die de kwaliteit van een rieten dak bepalen. Wanneer er preventief goed onderhoud gepleegd wordt is de “normale” levensduur voor het rieten dak 35 tot 45 jaar. Maar er zijn verschillende voordelen van daken die al 80 jaar oud zijn. Omdat riet een natuurproduct is en er verschillende omstandigheden meespelen zoals de ligging (bijv. tussen bomen of niet) zit er veel verschil in de levensduur. We zien dat, hoe droger het dak kan blijven, hoe langer de levensduur van het dak is. Zo zien we een kortere levensduur van het rieten dak in boomrijke gebieden. Vuistregel is, hoe vochtiger de omgeving en het dak, hoe korter de levensduur.

Het maken van een goed rieten dak met een zo hoog mogelijke levensduur is een samenspel tussen architect, bouwer, rietdekker en eigenaar. Indien een goed ontwerp, op juiste wijze volgens de eisen van de rietdekker gebouwd, met een eerste soort riet gedekt, en door de gebruiker van het pand zorgvuldig onderhouden wordt, dan haalt men een lange levensduur. Maakt de architect echter een slecht ontwerp (bijv. onvoldoende hellingshoek) dan kan de rietdekker er nog zo goed riet op maken, de levensduur zal altijd minder zijn dan bij een voor het rieten dak zeer goed ontwerp.

Is een rieten dak duur om te verzekeren?

Dat een rieten dak duur is in de verzekering, is een oud verhaal wat nog steeds de ronde doet. Door de introductie van de gesloten constructie (schroefdak) is het brandrisico van het rieten dak enorm beperkt. Verzekeraars onderschrijven dit door het verlagen van de premies. De premie van een rietgedekt schroefdak is inmiddels nagenoeg vergelijkbaar met dat van een pannendak. De verzekeraar die aan de wieg heeft gestaan van lage verzekeringspremies in bijvoorbeeld  Van Lanschot Chabot. Deze  hanteert de zogenaamde Rietpolis, een lage verzekeringspremies van rieten daken.

Samengevat, een rieten dak is zeer mooi en functioneel. Als u goed onderhoud laat plegen heeft u er jarenlang plezier van. Bent u van plan een pand te kopen met een rieten dak maar twijfelt u nog? Dan is het raadzaam om advies te vragen aan een rietdekker over de staat van een dak. Ook wanneer u overweegt een pannendak te vervangen door een rieten dak is een goed advies van zeer groot belang.